Wprowadzenie
Inwestor odgrywa kluczową rolę w procesie budowlanym, będąc odpowiedzialnym za organizację i nadzór nad realizacją inwestycji. Zgodnie z polskim prawem budowlanym, jego obowiązki i uprawnienia są ściśle określone, a ich niedopełnienie może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych.
Inwestora, kto to jest?
Choć ustawa Prawo budowlane nie zawiera jednoznacznej definicji inwestora, przyjmuje się, że jest to osoba fizyczna lub prawna, która inicjuje i finansuje przedsięwzięcie budowlane. Inwestor nie musi być właścicielem nieruchomości, ale musi posiadać prawo do dysponowania nią na cele budowlane.
Obowiązki inwestora
Zgodnie z art. 18 i 42 Prawa budowlanego (Dz.U. 2025 poz. 418), do głównych obowiązków inwestora należą:
- Zapewnienie opracowania projektu budowlanego oraz, w razie potrzeby, innych projektów.
- Ustanowienie kierownika budowy oraz, w określonych przypadkach, inspektora nadzoru inwestorskiego.
- Opracowanie planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (BIOZ).
- Zgłoszenie zamiaru rozpoczęcia robót budowlanych odpowiednim organom.
- Przekazanie kierownikowi budowy projektu budowlanego.
Prawa inwestora
Inwestor ma prawo:
- Zobowiązać projektanta do sprawowania nadzoru autorskiego.
- Ustanowić inspektora nadzoru inwestorskiego.
- Wprowadzać zmiany w projekcie budowlanym, zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Odpowiedzialność inwestora
Inwestor ponosi odpowiedzialność za:
- Naruszenia przepisów BHP na budowie, chyba że powierzył wykonanie robót generalnemu wykonawcy i spełnił określone obowiązki, takie jak zawiadomienie inspektora pracy czy zapewnienie planu BIOZ.
- Zapłatę wynagrodzenia podwykonawcom, jeśli nie zgłosił sprzeciwu wobec ich udziału w inwestycji.
- Szkody wynikłe z realizacji inwestycji, na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego.
Przykład praktyczny
Inwestor, który nie ustanowił kierownika budowy i nie zgłosił zamiaru rozpoczęcia robót odpowiednim organom, może zostać ukarany grzywną, a w skrajnych przypadkach nakazem rozbiórki nielegalnie wzniesionego obiektu.
Podsumowanie
Rola inwestora w procesie budowlanym jest nie do przecenienia. Dbałość o przestrzeganie przepisów prawa oraz właściwa organizacja inwestycji są kluczowe dla uniknięcia problemów prawnych i zapewnienia bezpieczeństwa na placu budowy.
