Współczynnik przenikania ciepła okna – wiele krzyku o nic.

Dlaczego sam współczynnik przenikania ciepła okna nie wiele mówi o tym, jakie będą koszty ogrzewania?

Wprowadzenie

Współczynnik przenikania ciepła okna, oznaczany jako U_W, jest w branży okiennej odmieniany przez wszystkie przypadki. Słyszymy, że „im niższe U_W, tym lepsze okno” – teoretycznie to prawda. Wielu inwestorów indywidualnych decydując się na zakup okien patrzy wyłącznie na współczynnik przenikania ciepła okna, licząc na oszczędności energii przy ogrzewaniu budynku. Ale czy magicznie niski współczynnik przenikania ciepła okna U_W faktycznie zagwarantuje niższe rachunki za energię do ogrzewania?

W tym artykule obnażam kilka mitów związanych ze współczynnikiem przenikania ciepła okna U_W, wskazuję na co jeszcze zwrócić uwagę, oraz przedstawiam perspektywę zarówno inwestora indywidualnego (laika okiennego), jak i profesjonalisty branży okiennej.

Co mówi prawo na temat współczynnika przenikania ciepła okien?

Współczynnik przenikania ciepła okna ma określone wymagania w tzw. „Warunkach Technicznych” (WT) – (Dz.U. 2022, poz. 1225 z późniejszymi zmianami). Fragment treści dotyczący wymagań dla współczynnika przenikania ciepła zamieszczono poniżej.

Załącznik nr 2 do rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2022, poz. 1225 ze zm.).

1.2. Wartości współczynnika przenikania ciepła U_W okien, drzwi balkonowych, drzwi zewnętrznych i powierzchni przezroczystych nieotwieralnych, dla wszystkich rodzajów budynków, nie mogą być większe niż wartości U_(max) określone w poniższej tabeli:

1.3. Dopuszcza się dla budynku produkcyjnego, magazynowego i gospodarczego większe wartości współczynnika U niż (…) U_(max) określone w pkt 1.1. i 1.2., jeżeli uzasadnia to rachunek efektywności ekonomicznej inwestycji, obejmujący koszty budowy i eksploatacji budynku.

Zobaczmy co z tych skromnych zapisów prawa wynika:

1. Wartości współczynnika przenikania ciepła U_W okien, drzwi balkonowych, drzwi zewnętrznych i powierzchni przezroczystych nieotwieralnych…” nie może być większa niż U_(max) z tabeli powyżej. Oznacza to, również że współczynnik przenikania ciepła okna U_W dotyczy każdego okna, bez wyjątku i w każdym jego rozmiarze. „Każdego”, czyli okna z pakietem szybowym w wykonaniu standardowym, np. 4T-18Ar-4-18Ar-T4, jak również z pakietem szybowym funkcyjnym, np. 10T-14Ar-4-14Ar-T6.
2. Wartość współczynnik przenikania ciepła każdego okna nie może być większa niż zapisana w tabelce 0,9 (poz. 1a, kolumna od 31 grudnia 2021 r.).

Podsumowując: każde okno, drzwi i stałe szklenia muszą spełniać warunek U_W ⋜ 0,9, nie zależnie od komponentów z jakich jest wykonane i jego wymiarów, czyli szerokości i wysokości.

Dla uspokojenia dodam jeszcze, że dotyczy to okien z projektów, które uzyskały pozwolenia na budowę po 30 grudnia 2020 roku. Nowe okna montowane w ramach remontu budynku (bez zmiany sposobu jego użytkowania) mogą mieć wartości U_W > 0,9.

Co musicie wiedzieć o współczynniku przenikania ciepła okna?

Współczynnik przenikania ciepła okna (U_W) to wartość, która określa cieplne właściwości całego okna. Sprzedawcy okien prześcigają się, by wychwalać coraz to niższą wartością U_W ich okien. Skupianie się jednak wyłącznie na tym jednym parametrze okna to błąd, duży błąd.

Po pierwsze: niska wartość U_W nie gwarantuje jakości wykonania okna ani późniejszego jego montażu.

Po drugie: samo okno jako określona konstrukcja, ma inne U_W w zależności od jego wymiarów gabarytowych. Musisz wiedzieć, że im mniejsze okno, tym większy udział chłodniejszej ramy i mniejszy udział cieplejszego pakietu szybowego, a więc gorsza wartość U_W. Z kolei duże okna wypadają lepiej, bo pakiet szybowy, o dużo lepszej izolacyjności cieplnej niż rama okna.

Producenci podają bardzo często wartość U_W dla tzw. okna referencyjnego o wymiarze 1,23×1,48 m. Wynika to wprost z normy ISO 10077-2 i ma na celu łatwiejsze porównywanie okien. W praktyce Twoje okna będą miały inne wymiary niż te 1,23×1,48 m, więc przywiązywanie się do wartości U_W okna referencyjnego, nie do końca jest właściwe.

Niska wartość U_W nie oznacza wcale dużych oszczędności. Od 2021 roku polskie prawo wymaga, by okna, w nowo budowanych lub modernizowanych budynkach, miały Uw ≤ 0,9 W/(m²×K) . Starsze przepisy dopuszczały 1,1 czy nawet 1,3 W/m²×K. Różnice wydają się spore na papierze, lecz co to oznacza dla Twojego portfela? Szacuje się, że zaostrzenie norm do U_W ≤ 0,9 W/m²×K podniosło cenę okien o ok. 30–35%, a oszczędności na ogrzewaniu są tak małe, że okna zwrócą się dopiero po kilkudziesięciu latach (dla okien dachowych nawet po ponad 100 latach!) . Innymi słowy – możesz zapłacić dużo więcej za „super ciepłe” okna, a realny zysk z niższych rachunków będzie odczuwalny dopiero za dekady (o ile w ogóle).

Czy to znaczy, że parametr Uw jest nieważny?

Absolutnie nie – w pewnym sensie mówi on o energooszczędności okna. Jednak nie daje pełnej gwarancji jakości ani oszczędności. Okno to nie tylko szyba i rama, ale też sposób montażu i późniejszej zabudowy po stronie elewacji i od wewnątrz pomieszczeń.

Nawet najcieplejsze okno świata wstawione byle jak, straci swoje zalety po byle jakim montażu i standardowej zabudowie.

Więcej niż 9 przypadków na 10, które trafiły do mnie, aby wykonać audyt energetyczne okien miały wprowadzone drobne zmiany, które poprawiły końcową wartość wspólczynnika UW po zamontowaniu

Trochę ironii jest też w tym, że gonimy za coraz niższym Uw, a zapominamy o innych parametrach. Okno o ultraniskim Uw może mieć np. gorszą przepuszczalność światła lub mniejszy współczynnik przepuszczalności energii słonecznej g. Co z tego, że zimą ciepło nie „ucieka” przez szybę, jeśli do środka nie wpada darmowe ciepło ze słońca? 😉 Podobnie, okno to część całego domu – jeśli mury, dach i wentylacja nie trzymają ciepła, sama super szyba nie zbawi sytuacji.

Podsumowanie

Współczynnik przenikania ciepła okna U_W to nie święty Graal. Jest on ważny, ale to tylko jeden z wielu czynników decydujących o stratach i zyskach ciepła w budynku. Nie dajcie się zwariować reklamom krzyczącym o rekordowo niskich wartościach U_W. Zamiast tego spójrzcie trzeźwo na całość. Wybierzcie solidnego producenta i wykonawcę, zadbajcie nie o “ciepły montaż”, a o szczelny montaż. Okna dobierzcie rozsądnie do możliwości Waszego domu uwzględniając klimat, strony świata, wielkość przeszkleń. Wtedy każda wydana złotówka na okna, będzie zarabiać dla Was do końca Waszych dni.