Zaokrąglanie współczynnika Uw – WT 2021 vs. ISO 10077-2

Wartości dopuszczalna współczynnika U_W wg WT 2021

Od 1 stycznia 2021 roku (a dokładnie od 31-12-2020) obowiązują w Polsce zaostrzone wymagania izolacyjności cieplnej dla okien. Zapisane są one w „Warunkach Technicznych”, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie” (Dz.U. 2020 poz. 1225). Maksymalna dopuszczalna wartość współczynnika przenikania ciepła okna U_W dla okien pionowych w pomieszczeniach ogrzewanych wynosi U_W = 0,9 W/(m²×K). Z zapisów tych wynika również, że każde okno, niezależnie od zastosowanych w nim komponentów oraz jego wymiarów gabarytowych musi spełniać warunek U_W ≤ 0,9 W/(m²×K).

Dopuszczalna wartość współczynnika U_W zapisana jest w WT z dokładnością do pierwszego miejsca po przecinku (0,9). Nie znajdziemy tam jednak informacji, z jaką dokładnością należy podawać wartość U_W. Należy dlatego przyjąć, wartość 0,9 jest wartością graniczną. Nie ma w rozporządzeniu żadnego zapisu pozwalającego na jakiekolwiek zaokrąglanie „w górę” wyliczonej wartości ani marginesu tolerancji. Można więc założyć, że wyliczona wartość U_W = 0,9001 W/(m²×K) nie spełnia dopuszczalnego kryterium.

Zasady zaokrąglania współczynnika U_W wg PN-EN ISO 10077-2

Dokładność, z jaką należy przedstawiać obliczoną wartość U_W, określa za to bardzo dokładnie norma PN-EN ISO 10077-2. Obowiązują w niej zasady zaokrąglania, czyli prezentacji wartości współczynnika U_W, przedstawiono poniżej:

• wartość obliczeniową współczynnika U_W > 1,0 W/(m²×K) zaokrąglamy do jednego miejsca po przecinku – według ogólnie stosowanych zasad matematycznych.
• wartość obliczeniową współczynnika U_W < 1,0 W/(m²×K) zaokrąglamy do dwóch miejsc po przecinku. Prezentowanie w tym przypadku wartości z jednym miejscem po przecinku jest sprzeczne z normą ISO 10077-2. Wynika z tego, że wartość 0,9 ≠ 0,90.

Interpretacje i praktyka branżowa

Teoretycznie branża okienna doskonale zdaje sobie sprawę z powyższych zasad. Z wielu lat doświadczenia w branży stawiam jednak tezę, że techniczna część branży świetnie to rozumie i stosuj, część PR i marketingowa już nie koniecznie. W materiałach wielu producentów można zobaczyć prezentowanie wartości współczynnika U_W tylko z jednym miejscem po przecinku. Szczególnie wdzięcznymi do tego celu są wartości U_W = 0,9 W/(m²×K), jak również U_W = 0,8 W/(m²×K). Widzą tak zapisane wartości U_W od razu można pomyśleć, że te właściwe, to odpowiednie 0,94 i 0,84 W/(m²×K).

Jeżeli czytasz ten artykuł jako Inwestor i widzisz taki zapis U_W jak ten opisany powyżej, to musisz od razu dopytać sprzedawcę o podanie właściwej wartości z dwoma miejscami po przecinku.

Instytucje techniczne oraz programy certyfikacji również stoją na stanowisku, że limit 0,9 W/(m²×K) należy traktować dosłownie. W programie „Czyste Powietrze”, gdzie obowiązują te same kryteria dla dofinansowania, jednoznacznie stwierdzono, że każda wartość U_W > 0,9 dla okna pionowego, wyklucza takie okno z wymogów programu. Nie ma więc mowy o żadnym “zaokrąglaniu w dół” wartości U_W, w celu „zmieszczenia się” w wymaganiach WT 2021 – wartość 0,9 to maksymalna dopuszczalna wartość.

Architekci i projektanci również zazwyczaj pilnują, by okna spełniały wymagania WT w zakresie dopuszczalnych wartości współczynnika U_W dla okien. Jeżeli projekt budowlany przewiduje okna o U_W > 0,9, to urzędy mogą zakwestionować zgodność z przepisami na etapie pozwolenia na budowę lub odbioru. Nieoficjalnie słychać, że niektórzy urzędnicy “przymykają oko” na niewielkie przekroczenia. Jest to jednak ryzykowne i nie ma podstaw prawnych.

Programy audytorskie

Oprogramowanie do certyfikacji energetycznej budynków oraz audytów energetycznych również wymaga podawania wartości U_W z odpowiednią dokładnością. Przy wprowadzaniu danych do świadectwa energetycznego czy też do obliczeń zapotrzebowania na energię, wartość U_W wpisuje się z dwiema cyframi po przecinku zgodnie z normą ISO 10077-2. Dzięki temu, jeśli okno ma U_W = 0,95, to zostanie to odnotowane i wpłynie (choć minimalnie) na obliczenia energetyczne budynku. Programy te nie “zaokrąglają w dół” automatycznie do 0,9, lecz operują podanymi wartościami. Tym samym użytkownik nie może ukryć przekroczenia limitu. Ma to znaczenie również informacyjne: w świadectwie charakterystyki energetycznej budynku często podaje się, czy przegrody spełniają minimalne wymagania. Gdyby okna miały gorszy współczynnik niż wymagany, audytor powinien to odnotować.

Podsumowanie

Wartość U_W musi mieścić się w granicy 0,9 W/(m²×K) z zachowaniem właściwych zasad zaokrąglania. Okno o U_W = 0,9099 W/(m²×K) po prawidłowym zaokrągleniu (wg ISO 10077-2) do 0,91 W/(m²×K) nie spełnia wymagań i nie powinno być uznane za zgodne z WT 2021. W praktyce takie okno należałoby wyposażyć w inne komponenty celem poprawy wartości U_W albo zastąpić innym, aby bezdyskusyjnie spełnić wymagania warunki WT 2021.

Patrząc na to z drugiej strony, jeżeli obliczeniowa wartość współczynnika przenikania ciepła U_W = 0,8999 W/(m²×K), to zgodnie z zasadami zaokrąglania wg norm, wartość tą zaprezentujemy jako U_W = 0,90 W/(m²×K). Taki wynik zaokrąglony w górę dalej spełnia wszelki wymogi, ponieważ wartość rzeczywista jest niższa od 0,9. Mamy tu komfort bezpiecznego marginesu – nawet błąd zaokrąglenia nie przekracza limitu.